İdlib’de çanlar çalıyor: ‘Suriye rejimi, İran, Rusya ve Türkiye savaşa hazırlık yapıyor’
Ankara-Moskova arasında İdlib ve Libya konusundaki görüş ayrılıkları devam ederken, dün (14 Haziran Pazar) günü, Rus bakanlarla Türkiyeli mevkidaşları arasında gerçekleştirilmesi beklenen İdlib-Libya zirvesinin iptali, taraflar arasındaki anlaşmazlığın boyutlarına dair de ipucu veriyor. Erteleme, iki ülke arasında İdlib'deki cihatçı militanlar, Türkiye'nin söz konusu militanları tasfiye etme konusunda uzlaşıya varılan Soçi Mutabakatı'nın ihlal ettiği suçlamaları nedeniyle yaşanan krizde yeni bir işaret olup olmadığı ise henüz bir soru işareti.
Mezopotamya Ajansı’nda konuyla ilgili bir analiz kaleme alan Nazım Daşdan, “İdlib’de çanlar Türkiye için çalıyor” başlıklı haber analizinde, “M4 uluslararası yolu ve Cabel Zaviye bölgesinin çatışma alanı olacağı belirtilirken, Suriye rejimi, İran, Rusya ve Türkiye savaşa hazırlık yapıyor. NATO’nun da Türkiye eliyle dahil olduğu İdlib’de olası operasyon, Suriye’deki tüm güçler için farklı pozisyon yaratabilir” ifadelerini kullandı.
Daşdan’ın konuya ilişkin analizleri şöyle:
Suriye iç savaşının kilitlendiği İdlib’de sular yeniden ısındı. Suriye’nin kuzeybatısında bulunan kentte, Suriye rejimi ve hamisi Rusya yer yer Türkiye himayesindeki selefi ve radikal grupları vururken, bu gruplar da savunma hattı oluşturuyor. M4 uluslararası yolu ve Cabel Zaviye bölgesinin çatışma alanı olacağı belirtilirken, Suriye rejimi, İran, Rusya ve Türkiye savaşa hazırlık yapıyor. NATO’nun da Türkiye eliyle dahil olduğu İdlib’de olası operasyon, Suriye’deki tüm güçler için farklı pozisyon yaratabilir.
M4 Sürüncemi
Suriye rejiminin yılın başından itibaren bölgeye gerçekleştirdiği operasyonlarda, Türkiye’nin desteklediği gruplar alan kaybetmiş, M4 uluslararası yola kadar gerilemişti. Operasyon Rusya ve Türkiye arasında 5 Mart 2020 tarihinde yapılan ateşkes anlaşmasıyla durdurulmuş, Halep’ten Lazkiye’ye uzanan M4 uluslararası yolunda iki gücün kontrolünde devriyeler gerçekleştirilmesi ve yolun geçişlere açılması kararlaştırılmıştı. Ancak Heyet Tehrir El Şam (HTŞ/El Nusra) başta olmak üzere İdlib’de bulunan grupların karşı çıkışları ve eylemleri nedeniyle devriyeler sabote edildi. Rusya, Türkiye’yi üstlendiği görevleri yerine getirmeye çağırırken, Türkiye ise sadece telkinler vererek, olayları yatıştırmaya çalıştı. HTŞ ve diğer gruplar da Türkiye’nin kendilerine verdiği sözleri tutmadığından yakınıyor.
Ateşkesin Sonu
M4 yolu çevresi ve Hama ile İdlib arasında bulunan Cabel Zaviye bölgesi, taraflar arasında yeni çatışma alanı olarak görülüyor. Cabel Zaviye’de Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) kurduğu 12 asker gözlem noktasından 10’uncusu bulunuyor. Hem Suriye rejimi hem de İran’a bağlı milis güçler bu bölgeye güç sevk ederken, TSK de buna karşılık bölgeye obüs, tank ve top konuşlandırıyor. Bugüne kadar sayısız anlaşma ve ateşkeslerin uygulandığı İdlib’de birinin daha sonuna yaklaşılırken, Suriye rejiminin Rusya’nın desteğiyle bölgeye gerçekleştireceği olası operasyon, Türkiye’nin desteklediği grupları İdlib kent merkezine kadar taşıyacak.
NATO’nun Tutumu